Dictionnaire

I частица 1. утверд. аўа; все пришли? — Да барлығы келди ме?— Аўа; да, конечно аўа, әлбетте; 2. вопр. (разве) солай ма, қоя, распа, шын ба; он уехал, да? ол кетип қалды, солай ма?; говорят, приехал его отец.— Да ну? оның әкеси келипти деседи.— Қоя?; да неужели? распа?; 3. (отклик на обращение) ҳа; Нагмет!—Да! Нагмет!— Ҳа!; 4. усил. дым, ғо, ҳеш, түк; да не может быть! ҳеш бундай болыўы мүмкин емес!; ты знаешь об этом деле?— Да ведь это я написал о нём в газёту сен бул ис туўралы билесең бе?— Усыны ол туўралы газетаға жазған мен ғо; да ну его! қойса соны!; да что вы! мүмкин емес!; да скажите же! айтсаңызшы енди!; это что-нибудь да значитбул бир нәрсени билдиреди ғо; 5. (кстати) айтқандай, айтпашақ; да, я и забыл: у меня есть для вас письмо айтқандай, умытып баратырған екенмен: менде сиз ушын бир хат бар; да, ещё одна новость айтпашақ, тағы бир таза хабар; 6. (пусть) =сын, =син; да здравствует Первое мая! жасасын Биринши май!; * вот это да! әне бул жарайды!
II союз 1. соед. ҳәм, және, тағы; он да я ол ҳәм мен; 2. присоед. (ещё, притом) оның үстине, тағы; шёл я ночью один, да ещё лесом мен түнде жалғыз ҳәм оның үстине тоғайдың иши менен жүрдим; 3. противит. бирақ, лекин; он охотно сделал бы это, да у него нет времени ол буны жүдә ислер еди, бирақ оның ўақыты жоқ; * да и... союз 1) соед. қәпелимде; думал, думал да и надумал ойлай, ойлай қәпелимде ойлап таптым; 2) присоед. (притом) оның үстине; да и только тек болғаны; смеётся, да и только тек болғаны күле береди; нет-нет да и... жоқ десең де бирақ...